Top 6 Cổ phiếu chu kỳ là gì? Làm sao để đầu tư cổ phiếu chu kỳ an toàn và hiệu quả

Cổ phiếu (CP) có tính chu kỳ hay cổ phiếu chu kỳ (Cyclical Stock) là chứng khoán vốn có giá cổ phiếu bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi của kinh tế vĩ mô hay sự thay đổi có hệ thống trong toàn bộ nền kinh tế. 

Các cổ phiếu có tính chu kỳ diễn biến theo các chu kỳ của một nền kinh tế thông qua các giai đoạn như mở rộng, đỉnh cao, suy thoái và phục hồi.

Hầu hết các cổ phiếu có tính chu kỳ thuộc về các công ty bán các mặt hàng không thiết yếu mà người tiêu dùng có khả năng mua nhiều hơn trong thời kỳ kinh tế bùng nổ. Những cổ phiếu này cũng đến từ các công ty mà người tiêu dùng chọn chi tiêu ít hơn và cắt giảm trong thời kỳ suy thoái.

Những ngành thường có cổ phiếu chu kỳ

Nếu cổ phiếu phòng thủ đến từ lĩnh vực tiêu dùng thiết yếu, dược phẩm y tế, phân phối điện, khí đốt và nước thì CP chu kỳ thường xuất hiện ở các ngành như:

• Phân phối, sản xuất lắp ráp ô tô: Ví dụ như VMA, TMT, GGG, HAX...
• Xây dựng: Ví dụ như CC1, CTD, ROS, ACC...
• Hãng hàng không: Ví dụ như VJC, SGN, AVC, SAS, VTR…
• Khách sạn, nhà hàng, du lịch: Ví dụ như DAH, BSC, SGH, DSN…
• Hàng dệt may, xa xỉ phẩm: Ví dụ như VGT, VTN, DM7, HCB...

Đặc điểm nổi bật của nhóm ngành có CP chu kỳ là cung cấp sản phẩm, dịch vụ thường được chi tiêu rất mạnh khi kinh tế phát triển và sẽ bị hạn chế đầu tiên khi bước vào thời kỳ suy thoái. Chẳng hạn người tiêu dùng có thể bỏ ra 4 triệu đồng để sở hữu đôi giày Nike lúc bình thường nhưng thời điểm Covid-19 ập tới, lương bị cắt giảm từ 25-40% thì đó không còn là lựa chọn hàng đầu của họ nữa.

Chu kỳ giá cổ phiếu sẽ trải qua bốn giai đoạn chính, quan trọng đó là: tích lũy, tăng giá, phân phối và giảm giá.

Giai đoạn tích lũy

• Giai đoạn tích lũy thông thường sẽ bắt đầu sau khi giá cổ phiếu đã giảm mạnh, sau đó đà giảm tín hiệu chững lại, xây nền và giá lúc này sẽ đi ngang. 
• Ở gian đoạn này, dễ nhận thấy rằng không có nhiều thông tin hỗ trợ, hoặc bất lợi và dòng tiền lớn sử dụng các thông tin xu hướng giảm điểm của thị trường để thực hiện đầu tư với mức giá hợp lý. 
• Điểm cần lưu ý là thời điểm giá cổ phiếu về mức thích hợp thì dòng tiền lớn sẽ mua vào dần dần cho đến khi đủ khối lượng cần thiết.

Giai đoạn tăng giá 

• Tín hiệu giai đoạn này thông thường là kết hợp thông tin tốt hỗ trợ, có thể tạo một số thông tin hỗ trợ liên tục, nhằm đẩy giá cổ phiếu tăng liên tục. 
• Ở giai đoạn này, dòng tiền lớn tham gia sẽ tạo các phiên thanh khoản tăng dần với biên độ tăng giá không quá mạnh cùng nhịp độ liên tục để lôi cuốn sự quan tâm của nhà đầu tư. 
• Khi nhà đầu tư đã bắt đầu nắm rõ thông tin cũng như kỳ vọng vào câu chuyện của cổ phiếu, họ tham gia mua vào tạo nên hiệu ứng fomo. Giá cổ phiếu lúc này sẽ tăng rất mạnh.

Giai đoạn phân phối

• Phân phối cổ phiếu sẽ xảy ra ở mức giá đỉnh. Ở giai đoạn này, dòng tiền lớn của nhà đầu tư tổ chức sẽ bán dần ra với số lượng cổ phiếu đã mua vào ở các mức giá trước đây để hiện thực hóa lợi nhuận. 
• Nhà đầu tư cần hết sức lưu ý rằng, đây là giai đoạn được xem là quan trọng đối với dòng tiền lớn từ tổ chức vì lúc này cần tính toán số lượng cổ phiếu đang nắm giữ để có kế hoạch, thời gian thực hiện phân phối. 
• Một điều quan trọng nữa là trong giai đoạn này sẽ có nhiều thông tin hỗ trợ được công bố liên tục, xuất hiện nhiều phiên tăng giảm đan xen nhau hoặc là tăng trần, giảm sàn với khối lượng giao dịch rất lớn và tổ chức sẽ sử dụng phương pháp “kéo xả”, phân phối để bán ra lượng lớn cổ phiếu đã mua vào. 
• Biến động giá vùng này không cho thấy sự chặt chẽ vì tổ chức sẽ tận dụng những nhịp kéo do đám đông để bán ra với số lượng tăng cao hơn so với mức trung bình.

Giai đoạn giảm giá

• Đây được xem là giai đoạn thoái trào, biến động giá lớn, dòng tiền lớn của tổ chức không còn nhiều để đỡ giá cổ phiếu lúc này. 
• Lúc này sẽ không xuất hiện thông tin hỗ trợ, các lệnh mua vào lớn cũng không còn và chỉ cần số lượng cổ phiếu bán ra không nhiều của nhà đầu tư nhỏ lẻ cũng làm cho giá cổ phiếu giảm và cổ phiếu chính thức bước vào nhịp giảm mạnh.

Loại hình kinh doanh

Các công ty có cổ phiếu theo chu kỳ hầu hết là các công ty kinh doanh các mặt hàng không thiết yếu bao gồm các nhà sản xuất xe ô tô, nhà bán lẻ đồ nội thất, cửa hàng quần áo cao cấp, khách sạn và nhà hàng. 

Cùng với sự phát triển của nền kinh tế, an sinh xã hội của người dân được cải thiện; tại thời điểm đó người tiêu dùng có điều kiện về tài chính để mua những mặt hàng cao cấp, đi ăn tại các nhà hàng nổi tiếng đắt tiền hoặc đi du lịch tại các địa điểm nổi tiếng, xa xỉ.

Tuy nhiên, kho mà điều kiện kinh tế của người tiêu dùng kém đi nhằm đảm bảo cung cấp những yếu phẩm cần thiết để duy trì cuộc sống thì các hoạt động này là những hoạt động được ưu tiên cắt giảm bởi lẽ chủ yếu họ tìm đến các hoạt động này là lúc họ đang dư giả với cuộc sống của bản thân. 

Theo đó cổ phiếu theo chu kỳ của các công ty này có thể bị giảm mạnh và trở nên hoàn toàn vô giá trị dẫn đến các công ty có thể sẽ phá sản.

Chu kì ảnh hưởng

Cổ phiếu có tính chu kỳ tăng và giảm theo chu kỳ kinh tế. Vì vậy, các nhà đầu tư có thể dựa vào mối tương quan giữa chúng và nền kinh tế để tìm thấy cơ hội trong các CP chu kỳ này. 

Thông qua việc điều chỉnh các hoạt động đầu tư theo xu hướng, sự biến động của thị trường để tìm kiếm khách hàng tiềm năng và lợi nhuận. Ngoài ra, chu kì này dường như có thể dự đoán được thông qua sự biến động giá của các cổ phiếu này.

Đặc điểm chính

Đặc trưng của cổ phiếu tính chu kỳ sẽ bao gồm:

• Bị ảnh hưởng bởi thay đổi của kinh tế vĩ mô
• Lợi nhuận tuân theo chu kỳ của một nền kinh tế
• Trái ngược với cổ phiếu phòng thủ. Nói đơn giản, cổ phiếu chu kỳ thường liên quan đến các mặt hàng tiêu dùng tùy ý như bán lẻ, thời trang, xe hơi… trong khi đó cổ phiếu phòng thủ sẽ là Petrolimex, REE, dược phẩm Traphaco…
• Thường có biên độ dao động lớn và luôn được kỳ vọng sẽ mang lại lợi nhuận cao hơn ở thời điểm kinh tế vững mạnh.

Xem thêm: 

Top 6 Bẫy tâm lí khi giao dịch chứng khoán thường gặp và hệ quả

Top 6 Kênh đầu tư hiệu quả nhất khi thị trường rơi vào lạm phát và khủng hoảng tài chính

Tuy bị xem là rủi ro, biến động nhiều nhưng cổ phiếu chu kỳ vẫn là “sân chơi” của đông đảo khách mua vì tiềm năng tăng trưởng lớn, thậm chí có thể vượt hơn mặt bằng chung của thị trường trong khi nền kinh tế phát triển mạnh mẽ. Một số ưu điểm của CP chu kỳ có thể kể đến như:

• Tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ trong giai đoạn nền kinh tế đang ở thời kỳ mở rộng và phát triển để đạt đỉnh. Trên thực tế, các cổ phiếu có chu kỳ còn được đánh giá cao hơn các cổ phiếu tăng trưởng trong giai đoạn này.
• Bởi vì giá trị cổ phiếu theo chu kỳ thay đổi rất nhiều theo xu hướng kinh tế, bạn có thể tìm kiếm cơ hội để mua những cổ phiếu đã mất giá trong thời kỳ suy thoái sau đó giữ cổ phiếu cho tới khi thị trường phục hồi và thu lợi nhuận lớn từ phần chênh lệch. 

• Theo Kevin Matthew II (Top 100 tư vấn viên của Investopedia), các cuộc suy thoái chỉ xảy ra mỗi thập kỷ một lần, kéo dài trung bình 18 tháng. Nếu nhà đầu tư có khả năng chịu đựng sự biến động có thể đạt nhiều chiến thắng đáng ngưỡng mộ.
• Sự kết hợp giữa cổ phiếu phòng thủ và CP chu kỳ có thể là một chiến lược danh mục đầu tư thông minh. Trong một nền kinh tế phát triển mạnh mẽ, các cổ phiếu chu kỳ có thể tăng trưởng nhanh chóng mang lại lợi nhuận lớn. 
• Vì cổ phiếu phòng thủ là nguồn thu nhập ổn định hơn, chúng cũng sẽ tăng giá trị trong thời gian này. Khi nền kinh tế suy thoái bạn có thể mất một số giá trị của CP chu kỳ nhưng cổ phiếu phòng thủ sẽ giúp giữ nguyên danh mục đầu tư.

Tương tự như các loại cổ phiếu khác, ngoài những ưu điểm kể trên cổ phiếu chu kỳ cũng ẩn chứa nhiều rủi ro. Vì vậy, nhà đầu tư cần nắm vững trước khi “xuống tiền” như:

• Các nền kinh tế tuân theo mô hình mở rộng, tăng trưởng, suy thoái và phục hồi. Bạn không bao giờ biết khi nào nền kinh tế hoặc thị trường sẽ có biến động nên đầu tư vào CP chu kỳ tương đối mạo hiểm, ẩn chứa nhiều rủi ro. Đồng thời khó xác định thời điểm mua vào và bán ra phù hợp. 

• Với những cổ phiếu có tính chu kỳ, bạn có thể thu được lợi nhuận khổng lồ khi thị trường đang ở giai đoạn phát triển nhưng cũng sẽ mất rất nhiều khi thị trường suy thoái. Hiệu suất của cổ phiếu có thể thay đổi đáng kể từ quý này sang quý khác. 
• Rất nhiều nhà đầu tư thua lỗ do tham gia áp dụng sai chiến lược Market Timing (chọn đúng thời điểm thị trường)
• Nhà đầu tư dễ mất bình tĩnh khi tính toán thị trường từ đó dẫn đến việc bán thấp, mua cao thay vì ổn định theo xu hướng.

Xem thêm: Top 5 Quỹ ETF là gì? Nên đầu tư vào quỹ ETF nào tốt nhất hiện nay

Đầu tư cổ phiếu tính chu kỳ tuy sinh lời hấp dẫn nhưng chẳng dễ để thích ứng. Vậy làm thế nào để đầu tư CP chu kỳ hợp lý nhất? Để đạt được điều này, bạn nên đọc qua hướng dẫn dưới đây:

Xác định thời điểm mua

Đối với cổ phiếu tính chu kỳ thì lựa chọn thời điểm mua là yếu tố quan trọng đầu tiên. Trước khi mua, hãy tham khảo một vài dự báo để đảm bảo thời điểm mua là thích hợp. 

Nền kinh tế đang trên đà phục hồi trở lại sẽ là lúc lý tưởng nhất để mua. Lúc này, giá của CP chu kỳ vẫn chưa bị đẩy lên quá cao. Đồng thời, nó cũng đang hứa hẹn những phiên tăng điểm trong thời gian tới.

Nếu không, ít nhất hãy chắc rằng tương lai nền kinh tế vẫn đang tích cực và sẽ không có khủng hoảng trong tương lai gần. Nếu chọn thời điểm mua vào sai lầm, bạn sẽ dễ bị lỗ nặng đấy.

Lựa chọn mã cổ phiếu

Sau khi chắc chắn về thời điểm mua, hãy lựa chọn mã cổ phiếu và lượng mua phù hợp. Có thể mua các cổ phiếu mà sản phẩm của nó thường được ưa chuộng hậu khủng hoảng. 

Ví dụ cổ phiếu thuộc các công ty hàng không, nhà hàng, khách sạn, xây dựng,… như VJC (CTCP Hàng không Vietjet), CTD (CTCP Xây dựng Coteccons), TMT (CTCP Ô tô TMT),…

Một vài lưu ý

Cổ phiếu chu kỳ có thể đem lại lợi nhuận lớn nhưng cũng đi kèm với nhiều rủi ro. Do đó, nó chỉ nên là một phần trong danh mục đầu tư của bạn mà thôi. 

Ngoài ra, việc đầu tư này đòi hỏi bạn phải thật sự nhanh nhạy và am hiểu thị trường. Do đó, nếu bạn không quá tự tin thì có thể lựa chọn phương án an toàn hơn là nhóm các cổ phiếu phòng thủ.

Xem thêm: 

Những nguy cơ tiềm ẩn khi đầu tư tiền ảo cho các nhà đầu tư mạo hiểm

Vốn ít đầu tư gì để hiệu quả? Các hình thức đầu tư tốt nhất hiện nay