Chùa Bổ Đà

Là một trong những ngôi chùa cổ kính bậc nhất của Kinh Bắc, chùa chó tên gọi chính xác là Chùa Quán Âm núi Bổ Đà hay Bổ Đà Sơn Quán Âm Sơn Tự. Được người dân nơi đây gọi tắt là Chùa Bổ Đà hay Tứ Ân Tự. 

Cùng TopZ khám phá ngôi chùa linh thiêng, tọa lạc ở vị trí phong thủy đắc địa nằm về phía Bắc của chân núi Phượng Hoàng thuộc dãy Bổ ĐÀ, xa xa là dòng sông Cầu thơ mộng.

Địa chỉ Chùa Bổ Đà

Chùa Bổ Đà, còn được gọi là chùa Bổ, chùa Tam Giáo, chùa có tên chữ là Tứ Ân tự. Chùa toạ lạc trên ngọn núi Phượng Hoàng, bờ tả dòng sông Cầu, thuộc địa phận thôn Thượng Lát, xã Tiên Sơn, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. 

Để đến chùa Bổ Đà từ Hà Nội, bạn đi theo tuyến đường qua cầu Chương Dương về hướng Gia Lâm. Sau đó đi theo đường cao tốc Hà Nội-Bắc Giang đến thị trấn Nếnh, huyện Ninh Khánh, tỉnh Bắc Giang. Từ đó rẽ vào đường vành đai 4 đi khoảng hơn 6km là đến chùa.

Chùa nằm cách trung tâm thị trấn Bích Động khoảng 10 km về phía Tây, Chùa Bổ Đà là một trong những ngôi chùa độc đáo nhất vùng đất Kinh Bắc, là trung tâm Phật giáo lớn của dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử. 

Chùa đã được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt năm 2016 và bộ kinh phật khắc trên gỗ thị lưu giữ trong chùa được đánh giá là cổ nhất của dòng thiền Lâm Tế, ...

Chùa Bổ là một trong những nơi còn giữ nguyên bản nét kiến trúc truyền thống Việt cổ. Chùa có kiến trúc độc đáo và khác biệt so với các ngôi chùa truyền thống ở miền Bắc Việt Nam, vườn tháp đẹp và lớn nhất Việt Nam, nhiều cổ vật có giá trị và kho tàng di sản Hán - Nôm phong phú. Đây cũng là nơi sơn thủy giao hòa, nhìn sông tựa núi, cảnh sắc, không gian nhuốm màu huyền thoại, xung quanh là đồi núi xóm làng bao bọc. Chùa thờ Tam giáo, trong đó có Quán Thế Âm Bồ Tát, Trúc Lâm Tam tổ, Khổng Tử...Các cuốn sách bằng tre, đá để lại vẫn lưu truyền đào tạo những người gia nhập phái Lâm Tế theo phong tục cũ. 

Kiến trúc chùa Bổ Đà

Dãy núi Bồ Đà chạy dài khoảng 2 km, bao bọc các thôn Tiên Lát Thượng và Tiên Lát Hạ thuộc xã Tiên Sơn, huyện Việt Yên, Bắc Giang. Hàng ngàn cây thông được tập trung tại một nơi hùng vĩ bao quanh một quần thể di tích cổ: chùa Bổ Đà.

Dưới tán xanh của núi non, hơn một nghìn năm qua, quần thể di tích chùa Bổ Đà gồm chùa Tứ Ân, vườn tháp, am Tam Đức, chùa Cao và ao Miếu là nơi hành hương của du khách thập phương trong cả nước.

Câu “Bắc Bồ Đà, Nam Hương Tích” được lưu truyền trong dân gian từ bao đời nay cho thấy chùa Bổ Đà là một trong hai đạo tràng lớn ở miền bắc nước ta.

Chùa Bổ Đà tọa lạc tại Bắc Giang, là một ngôi chùa cổ kính và là trung tâm lớn của dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử.

Một trong những nét độc đáo của chùa Bồ Đà là khu vườn chùa nằm nghiêng về phía núi Bồ Đà trên diện tích gần 8.000 m². Đây là nơi lưu giữ xá lợi và tro cốt của các vị Tổ sư thuộc dòng Thiền Lâm Tế.

Vườn tháp chùa Bổ Đà là một trong những vườn tháp đẹp và lớn nhất trong cả nước, gồm 110 ngôi tháp và mộ lớn nhỏ khác nhau. Trong đó, có 97 ngôi tháp cổ có lịch sử hàng trăm năm là nơi tàng lưu tro cốt xá lỵ nhục thân của 1214 tăng ni phật tử thiền phái Lâm Tế trong cả nước. Các ngôi tháp đều được xây bằng gạch và đá, với kỹ thuật truyền thống bắt mạch vôi mật mía. Các ngôi tháp mộ xếp hàng hàng, lớp lớp và được xếp đặt theo những qui định riêng rất chặt chẽ của thiền môn.

Chùa Bổ Đà tương truyền có từ thời nhà Lý (thế kỷ 11). Chùa đã được trùng tu nhiều lần vào thời vua Lê Dụ Tông (1720-1729) và các thời kỳ sau đó. Chùa Bồ là một trong số ít nơi còn giữ được nguyên bản kiến ​​trúc truyền thống Việt Nam.

Chùa Bổ Đà nổi bật giữa những ngôi chùa khác ở miền Bắc Việt Nam bởi lối kiến ​​trúc độc đáo đặc trưng bởi sự khép kín bên trong và bên ngoài, tạo nên một bầu không khí thanh tịnh và linh thiêng. Chùa Bổ Đà đã trải qua nhiều lần trùng tu qua nhiều thế kỷ nhưng những nét cổ kính như tường đất, vườn tháp, kiến ​​trúc gỗ truyền thống đan xen giữa các phong cách nghệ thuật từ các thời đại vẫn được bảo tồn.

Chùa Bổ Đà ở Việt Yên, Bắc Giang là nơi hành lễ của các Phật tử trong nhiều thế kỷ. Đây cũng là nơi tu hành của các tăng ni thiền phái Lâm Tế. Chùa được xây bằng gạch nung, ngói, tiểu sành. Các bức tường, cổng và một số cấu trúc khác được làm hoàn toàn bằng đất nện.

Khu di tích chùa Bổ Đà hiện nay bao gồm nhiều hạng mục lớn nhỏ, trong đó có 4 hạng mục chính là: Cổ tự Bồ Đà Sơn, Tứ Ân Tự, Tam Đức Am và Vườn Tháp. Ngoài ra, trên núi Bồ Đà còn có ngôi đền thờ Thạch tướng quân (Thạch tướng đại vương), người có công giúp vua Hùng thứ 16 chống giặc ngoại xâm.

Chính điện Từ Ân được xây dựng từ thời vua Lê Hiển Tông, niên hiệu Cảnh Hưng (1740-1786). Nó được thành lập như là nơi mở đầu cho việc giảng dạy Pháp. Chùa được đặt tên là Từ Ân với ý nghĩa răn dạy người Phật tử phải báo đáp tứ ân: ân trời đất, ân đất nước, ân thầy cô và ân cha mẹ.

Chùa được thiết kế kết hợp các nét kiến ​​trúc trong và ngoài nước, đặc trưng của chùa Việt Nam, có tám cửa biểu trưng cho bát quái của vũ trụ. Đường đi được thiết kế theo kiểu chữ Lục, cách xa chánh điện và du khách có thể đi bộ được từ nhà này sang nhà khác mà không bị ướt. Lối kiến ​​trúc này tương tự như chùa Phật Tích ở tỉnh Bắc Ninh. Khu chùa hiện nay gồm 16 tòa nhà lớn nhỏ với tổng số 92 gian, gồm: nhà bếp, nhà sửa soạn, nhà thờ. nhà tổ, nhà chuẩn bị, nhà in kinh, nhà trai, hành lang hình người thợ, nhà Pháp, nhà khách, nhà ga, tam bảo.

Tòa Tam Bảo được xây dựng theo kiểu chữ đinh. Hậu cung rộng 12m x 7,7m, năm gian. Tòa tiền đường dài 21m x 11m, có 7 gian, tường xây gạch, mái lợp ngói. Nền lát gạch vuông, cao 0,90m, có ba bậc. Những bậc thang này được lát bằng đá xanh với nhiều kích cỡ khác nhau; trên là năm bộ cửa.

Dấu vết kiến ​​trúc còn lại cho thấy công trình được xây dựng từ thời Lê, Nguyễn, từ buổi sơ khai cho đến ngày nay. Từ khi khởi dựng đến nay vẫn giữ được đúng giá trị và ở nguyên vị trí ban đầu.